Obezite ve hipertansiyon prostat kanseri riskini artırıyor

Prostat kanseri erkeklerde akciğer kanserinden sonra görülen en sık kanser çeşidi olarak biliniyor. Her ne kadar erkeklerde en sık rastlanılan ikinci kanser tipi olsa da dünyada birçok ülkede de birinci sırada yer alabiliyor. Erken devirde pek belirti vermediği için ilerleyen evrelerde kendini belirli edebiliyor ve genelde idrarda kanama, sık tuvalete gitme, idrar yaparken zorlanma, kemik ve bel ağrısı, böbreklerde ağrı görülebiliyor. Memorial Bahçelievler Hastanesi Üroloji Bölümü’nden Prof. Dr. Abdulmuttalip Şimşek, Prostat Kanseri Farkındalık Ayı’nda prostat kanserinin belirtileri ve günümüzde gelişen teknoloji sayesinde tedavisi hakkında bilgi verdi. 

Baba ve kardeşte varsa risk 5 kat artıyor

Prostat kanserinde temel risk faktörleri, aile hikayesi ve etnik kökendir. Mevcut çalışmalarda kişinin 3 yahut daha fazla akrabasında kanser görülmesi ya da en az 2 akrabasında 55 yaş yahut altında erken başlangıçlı kanser olması kalıtsal geçişin göstergesidir. Bundan ötürü ailesinde prostat kanseri öyküsü olan erkeklerin 45 yaşından evvel tarama yaptırması önerilmektedir. Babasında prostat kanseri olanlarda risk 2 kat, baba ve kardeşinde olanlarda risk 5 kat, birinci derece 3 akrabasında prostat kanseri olanlarda risk 17 kat artmaktadır.  Bu nedenle ailesinde prostat kanseri olanlarda yapılan genetik çalışmalarda BRCA1, BRCA2, CHEK2, ATM, MLH, TP53, HOXB13 üzere genlerde mutasyon tespit edilmiştir. Bunlarla birlikte kişinin ailesinde kolorektal kanserler, göğüs ve over kanseri olması riski artıran başka nedenlerdir.

Metabolik sendroma da dikkat!

Prostat kanseri yaş artışıyla paralel olarak artan bir hastalıktır. Ortalama teşhis yaşı 65’dir. Lakin aile öyküsü olan bireylerde bu çok daha erken yaşta olabilir. Yaşlı nüfusunun fazla olduğu ülkelerde görülme oranı daha fazladır. Yapılan çalışmalarda metabolik sendromlu bireylerde yeniden prostat kanseri görülme riski artmaktadır. Hipertansiyonu olan şahıslarda ve bel etrafı 102 cm üzerinde olan şahıslarda birebir biçimde risk artmaktadır. Birçok meta-analizde obez bireylerde prostat kanseri gelişme riski ve kansere bağlı mevt oranları daha fazladır. Bunlarla birlikte yüksek seviyede D vitamini desteği alınmaması, bilhassa 50 yaşın üzerinde 70 nmol/L plazma seviyesinin aşılmaması önerilmektedir. İşlenmiş et yahut kırmızı et tüketimin çok olmasının da potansiyel riski arttırdığı tespit edilmiştir.  

Domates, soya, vitamin E, Selenyum üzere besinlerin prostat kanseri riskini azalttığı ile ilgili yayınlar mevcut olmakla birlikte kimi çalışmalarda plaseboya muadil bulunmuşlardır. 

İşeme alışkanlıklarındaki değişimi önemseyin

Prostat kanseri çoklukla erken devirde belirti vermeyebilir lakin hastalık ilerledikçe birtakım semptomlar ortaya çıkabilmektedir. İdrarda kanama, sık tuvalete gitme, idrara çıkarken zorlanma, kemik ve bel ağrısı ve böbreklerde ağrı görülebilmektedir. Bazen prostat kanseri; prostat büyümesi semptomları ile de kendini gösterebilmektedir. Bu belirtiler ise; gece tuvalete gitme, ıkınarak idrara çıkma, idrarını tam boşaltamama hissi, çatallı işeme, idrara çıktıktan sonra tekrar tuvalete gitme isteği, ani sıkışma hissi, orta ara idrar kaçırma üzere non-spesifik semptomlar da görülebilmektedir. 

Prostat taramalarını aksatmamak önemli

Kanserin erken tanısı, erken tedavisi ve ileri evredeki hastaların hayat kalitesinin artırılması çok kıymetlidir. Ana gaye kanser hücresinin ortadan kaldırılmasıdır. 

Kanserin taramasında, Prostat Spesifik Antijen (PSA) seviyesinin bakılması ve üroloji uzmanlarının el ile muayenesi yaygın kullanılmaktadır. Her erkek; aile hikayesi yoksa 50 yaşından sonra, ailesinde prostat kanseri hikayesi varsa 45 yaşından sonra kesinlikle her yıl prostat taramaları yaptırmalıdır. Bu taramalarda rastgele bir risk tespit edilirse gelişen teknoloji ile birlikte multi-parametrik prostat MR çektirilmesi büyük ehemmiyet taşımaktadır. Bu görüntülemelerde risk tespit edilen bir nokta varsa maksada yönelik olarak riskli bölgelerden füzyon biyopsi ile teşhis süreci yapılması gerekmektedir.

Prostat kanserinin patolojik incelemesinde Gleason skoru ile tümörün derecesi tespit edilmekte ve bu dereceye nazaran de tedavi prosedürleri seçilmektedir.

Robotik cerrahi hastaya değerli konfor sağlıyor 

Düşük riskli kanserde birçok vakit tedavi etmeden faal olarak takip etmek gerekmektedir. Bu tip hastalar 3 ayda bir denetimlerini aksatmadan yaptırmalıdır. Rastgele bir risk artışının gözlemlendiği durumlarda kesin tedavi için bir adım atılması koşuldur.

Lokalize düşük, orta ve yüksek riskli hastalar evrelendirdikten sonra tedavi prosedürüne karar verilmektedir. Hastaların genel beklentisi, kanserli dokularından kurtulmak, tedavi sonrası idrar kaçırma ve cinsel işlev bozukluğunun olmadığı bir prosedür olmalıdır. Da Vinci robotik cerrahi ile üç boyutlu (3D) görünüm, 10-15 kat büyütme ve el bileği ile ince manipülasyona yakın ergonomi sağlaması nedeniyle uzman tabibe büyük avantaj sağlamakta ve kanserin cerrahi tedavisinde günümüzde yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu son teknoloji sayesinde hastalar hem kanserden kurtulmakta hem de işlevsel durumları etkilenmemektedir.  Yani idrar kaçırma neredeyse hiç olmamakla birlikte cinsel işlev durumu da minimal düzeyde etkilenmiş oluyor. Bu prosedür ile hastalar hastanede 1-2 gün müşahede altında tutulmakta ve bir hafta içinde olağan işlerine dönebilmektedir.

Küçük tümörler günübirlik tedaviler ile yok edilebiliyor

 Aynı vakitte son yıllarda öteki bir tedavi tekniği olan Nanoknife yahut HIFU ile prostatın bir kısmında oluşan küçük tümörleri de günübirlik süreç ile tedavi etmek mümkün olabilmektedir. Ameliyatsız olan bu usulde; prostatın öteki bölgelerinde tekrarlama riski olabileceğinden tabibin yönlendirmelerine şahsen uymaları ve yıllık takiplerini tertipli olarak yaptırmaları gerekmektedir. Günümüz teknolojileriyle prostat kanserinin tüm meskenlerinde tedavi mümkündür. Hastalar hangi evrede olursa olsun kesinlikle üroloji denetimlerini aksatmamalı ve ailelerinde prostat kanseri olan şahısların de yıllık muayenelerini ihmal etmemeleri büyük ehemmiyet arz etmektedir. 

Unutmayalım ki prostat kanseri erken teşhis ile hayat müddetini kısaltmayan seçkin kanserlerden biridir. 

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı