Kadınlarda tehlikeli 3 önemli kanser!

Dünyada her yıl yaklaşık 1,5 milyon bayana jinekolojik kanser teşhisi konuluyor ve yaklaşık 700 bin bayan bu kanserler nedeniyle hayatını kaybediyor.

Ülkemizde de her yıl 12 bin bayana; rahim, yumurtalık, rahim ağzı, tüp, vajina ve vulva kanserlerinden oluşan jinekolojik kanser tanısı konuyor. Rahim ağzı kanseri, taramasının yaygınlaşması ve son yirmi yılda rahim ağzı kanseri aşısının kullanılması sayesinde dünyada giderek daha az oranda görülüyor. Bunun tersine rahim, yumurtalık ve tüp kanserleri ise obezitenin artması ve doğum oranlarının azalması nedeniyle gün geçtikçe daha fazla bayanı tehdit ediyor. Ülkemizde de yaygın görülen jinekolojik kanserlerde vefat oranları yüksek olsa da aslında erken teşhis ve tedavi hayat kurtarıyor! Acıbadem Ataşehir Hastanesi Bayan Hastalıkları ve Doğum / Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Engin Çelik,  jinekolojik kanserlerin önlenmesinde yahut erken tespit edilmesinde tertipli olarak yapılan jinekolojik muayenelerin ve tarama programlarının büyük bir ehemmiyete sahip olduğuna işaret ederek, “Bu nedenle her bayan rastgele bir şikayeti olmasa bile 21 yaşından itibaren nizamlı olarak muayenesini   yaptırmaya itina göstermeli. Ayrıyeten sistemsiz adet kanaması, menopoz sonrasında kanama, cinsel bağ sırasında ağrı üzere yakınmalarda da kesinlikle tabibe başvurmalı. Çünkü önemsenmeyen belirtiler kanserin kıymetli bir sinyali olabilir”  diyor.  Kadın Hastalıkları ve Doğum / Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Doç. Engin Çelik, 20 Eylül Dünya Jinekolojik Kanserler Farkındalık Günü kapsamında jinekolojik kanserlerin yüzde 95 üzere büyük bir oranını kapsayan 3 jinekolojik kanseri anlattı; değerli teklifler ve ikazlarda bulundu! 

RAHİM AĞZI KANSERİ

Rahim ağzı kanseri dünyada üreme çağındaki   bayanlarda en sık görülen kanser tipini oluşturuyor. Ülkemizde her yıl yaklaşık 2 bin 200 bayanda rahim ağzı kanseri teşhis ediliyor. HPV enfeksiyonu rahim ağzı kanserinin temel nedenini oluşturuyor. Human Papilloma Virüsü’nün yüzde 90’ı bedene bulaştıktan sonra  iki yıl içerisinde bağışıklık sistemi tarafından yok ediliyor. Bağışıklık sisteminden kaçan HPV ise yıllar içerisinde rahim ağzı hücrelerinde çeşitli genetik değişimlere neden olarak kanser öncülü CİN (servikal intraepitelyal neoplazi) olarak isimlendirilen lezyonlar oluşturuyor. CİN lezyonları da tedavi edilmezse yıllar içerisinde kansere ilerleyebiliyor. Sigara, bağışıklık sistemini bozan ilaç kullanımı ve çok sayıda doğum yapmak risk faktörlerini oluşturuyor. 

Belirtileri neler? Ara adet kanaması, menopoz periyodunda kanama, vajinal akıntı, cinsel ilgi sırasında hissedilen ağrı yahut acı rahim ağzı kanserinin habercisi olabiliyor.

Tarama programı: Rahim ağzı kanseri taraması, 21 yaşından itibaren, jinekolojik muayene sırasında yapılan PAP smear (rahim ağzı sürüntüsü) testiyle gerçekleştiriliyor. HPV taramasının da ülkemizde 30 yaşından sonra yapılması öneriliyor. Rahim ağzı kanseri taramasında ana gaye rahim ağzı kanserine dönüşebilecek kanser öncülü lezyonların tespit edilmesi. Böylelikle küçük müdahaleler ile bu lezyonların kansere dönüşmesi önlenebiliyor. Ayrıyeten rahim ağzı kanseri aşısı ile yüzde 90’lara varan aktifliği sayesinde kanser engellenebiliyor. En uygun devir 11-12 yaşları olsa da aşı 9-46 yaş ortasında da yapılabiliyor. 

Nasıl tedavi ediliyor? Hastanın yaşı, çocuk isteği ve hastalığın evresine  göre  tedavi planı değişebiliyor. Genç yaşta olan ve hastalığı erken evrede tespit edilen bayanlarda rahim ile yumurtalıklar korunarak ameliyat yapılabiliyor. Çocuk sahibi olmak istemeyen hastalarda radikal cerrahiler uygulanabiliyor.   İleri evre kanserlerde ise ana tedavi kemoradyoterapi tedavisi oluyor. 

RAHİM KANSERİ

Rahim kanseri ülkemizde bayanlarda en sık görülen dördüncü kanser tipi. Her yıl yaklaşık 6 bin 600 bayanda rahim kanseri teşhis ediliyor. Üstelik obezitenin artması, doğum oranlarının azalması ve insan ömrünün uzaması nedeniyle görülme sıklığı giderek artıyor. Rahim kanserinin büyük çoğunluğu endometrium olarak isimlendirilen rahim içi zarından kaynaklanırken; Lynch Sendromu, doğum yapmamak, obezite, polikistik over sendromu, diyabet ve ileri yaş öteki risk faktörlerini oluşturuyor. Hamilelik, emzirme ile doğum denetim hapı kullanımı ise hami etkenlerden. 

Belirtileri neler? Genellikle menopoz sonrasında kanama, sistemsiz adet kanaması ve vajinal akıntı şikayetleriyle kendini gösterdiği için yumurtalık kanserinden farklı olarak erken evrede teşhis edilebiliyor. Bilhassa menopoz devrinde oluşan kanama bizatihi dursa bile kesinlikle doktora başvurulması gerekiyor. 

Tarama programı: Ailesel rahim kanseri olan hastalar dışında, rahim kanseri taraması yapılmıyor. Tarama jinekolojik muayene, ultrason ve rahim içi biyopsisinin alınması biçiminde oluyor. 

Nasıl tedavi ediliyor? Rahim kanseri ameliyatları laparoskopik (kapalı) olarak gerçekleştiriliyor. Doç. Dr. Engin Çelik, rahim kanserinde temel tedavinin cerrahi metot olduğunu belirterek, “Ameliyatla hastalığın evresi tespit edilebilmektedir. Ameliyat çoğunlukla kâfi olmaktadır. Kanser ileri evrede teşhis edilirse radyoterapi ve kemoterapi tedavileri ameliyat sonrasında uygulanabilmektedir. Genç yaşta ve çocuk sahibi olmak isteyen bayanlarda ise  uygun hastalarda hormonal tedavilerden faydalanılmaktadır” diyor.

YUMURTALIK KANSERİ

Yumurtalık kanseri, ülkemizde bayanlarda görülen kanserler ortasında altıncı sırada ve jinekolojik kanser nedeniyle oluşan ölümlerin başında yer alıyor. Bunun nedeni ise yumurtalık kanserinin başka jinekolojik kanserlerden farklı olarak bedene daha süratli yayılması ve hastalığa bağlı şikayetlerin ileri evreye kadar muhakkak bilinmeyen olması. Rutin jinekolojik muayeneyle erken evrede teşhis edilmesi durumunda hastalığı yenebilme talihi çok daha yüksek oluyor. Kısırlık, obezite, sigara kullanımı ve çikolata kisti hastalığı (endometriozis) risk faktörleri olurken; doğum denetim hapı kullanımı, hamilelik, emzirme ve tüplerin bağlanması riski azaltan etkenleri oluşturuyor. Yumurtalık kanserlerinin yaklaşık dörtte biri başta BRCA mutasyonu olmak üzere genetik hastalıklar nedeniyle gelişiyor. Bu nedenle BRCA mutasyonu saptanması durumunda ailenin başka bireyleri de bu mutasyonu taşıyıp taşımadıkları açısından test ediliyor ve muhtaçlık halinde gözetici cerrahi sistemlerle kanser oluşmadan tedbir alınabiliyor. 

Belirtileri neler? Genellikle karın şişliği, erken doyma, karın ağrısı, sık idrara çıkma ve adet düzensizliği üzere şikayetler gelişiyor. 

Tarama programı: Yumurtalık kanseri taraması jinekolojik muayene, ultrasonografi ve Ca125 kan analizi ile yapılmaya çalışılıyor.

Nasıl tedavi ediliyor? Yumurtalık kanseri çoğunlukla ileri evrede tespit edilebildiği için ameliyata ek olarak çoklukla kemoterapi tedavisi de uygulanıyor. Hastanın sıhhat durumuna ve hastalığın yaygınlığına bağlı olarak ameliyat öncesi kemoterapi verilerek tedavi düzenlenebiliyor. Jinekolojik Onkoloji Cerrahisi Uzmanı Doç. Dr. Engin Çelik, “Yumurtalık kanseri tedavisini belirleyen en değerli faktör ise ameliyatın sonunda geride gözle görülebilecek tümör bırakılmamasıdır. Bunu gerçekleştirebilmek için gerekirse kanserin yayıldığı öbür organlara yönelik cerrahiler de yapılabilmektedir. Uygun hastalarda ameliyat esnasında sıcak kemoterapi de verilebilir. Ayrıyeten BRCA mutasyonu olan yumurtalık kanserli hastalara gayeye yönelik yeni tedaviler de uygulanabilmektedir” diyor.  

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı