Egeli bilim insanından Göz Yüzey Kök Hücresi Çoğaltılmasına yönelik proje

Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Göz Hastalıkları Anabilim Kolu Öğretim Üyesi Doç. Dr. Özlem Barut Selver’in yürütücülüğünü üstlendiği “Amniyon Membran Ekstraktının Limbal Eksplant Kültürdeki Kök Hücre Oranına Tesirinin Transforme Edici Büyüme Faktör Beta Reseptör İnhibisyonu ile Modülasyonu” projesi Türkiye Sıhhat Enstitüleri Başkanlığı (TÜSEB) tarafından desteklenmeye uygun bulundu.

Ege Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Necdet Budak proje yürütücüsü Doç. Dr. Özlem Barut Selver’i makamında ağırlayarak çalışmalarında muvaffakiyetler diledi. Rektör Prof. Dr. Budak, Ege Üniversitesinin bilhassa sıhhat alanında kıymetli projelere imza attığını, bu projelerin de ulusal ve milletlerarası arenada pek çok yetkili kuruluş tarafından desteklendiğini vurguladı.  

Proje hakkında bilgi veren Doç. Dr. Özlem Barut Selver, “Bebek zarı olarak bilinen insan amniyon membranı (iAM); yangı baskılayıcı ve yara güzelleştirici özellikleri ile tıpta birçok alanda yaygın kullanımı bulunan kıymetli bir dokudur. Göz Hastalıklarında, bilhassa ağır kimyasal yanıkların tedavisinde ve güzelleşmeyen ülserlerde, yara uygunlaşmasını hızlandırmak, yangıyı baskılamak, enfeksiyonu önlemek ve yer kaplayıcı özelliğinden faydalanmak gayesiyle uygulanan iAM, sıklıkla kriyoprezervasyonla hazırlandıktan sonra ‘amniyon membran nakli’ halinde kullanılmaktadır. Bu kullanım formunun, cerrahi gerektirmesi, istenilen mühlet kadar kullanılamaması ve yarı opak yapısı nedeniyle objektif klinik müşahedenin yapılamaması üzere kısıtlılıkları bulunmaktadır. Bu kısıtlılıkları azaltmak ismine, amniyon membran ekstraktının (AME) hazırlanması, uygun saklama şartlarının sağlanması gayesiyle liyofilize edilmesi ve buradan hareketle oftalmik çözeltisinin hazırlanarak klinik pratikte uygulanması fikri doğmuştur. AME formu kullanımının en büyük avantajı, cerrahi teşebbüs gerektirmemesi, tedavi müddetince oküler yüzeyin objektif klinik müşahedesinin yapılabilmesi, uygulama mühleti boyunca yüksek ve sabit ölçüde büyüme faktörü dayanağı sağlayabilmesi ve uzun bir raf ömrüne sahip olabilme potansiyelidir. Görme işlevinin uygun olabilmesi için, göz yüzeyinde bulunan saydam doku olan korneanın sağlıklı olması gerekmektedir. Göz yüzeyi kök hücreleri korneanın yenilenerek sağlıklı kalmasından sorumludur. Kimyasal yanıklar üzere durumlarla bu kök hücrelerin hasarlanması, kök hücre yetmezliği ile gelişen körlükle sonuçlanabilir. Böylesi bir sorunda kaybedilen kök hücrelerin yerine konması kritik kıymet taşır. Laboratuvarda bu kök hücrelerin çoğaltılması ile ilgili tüm dünyada uzun yıllardır çalışmalar sürmektedir” dedi.

“5 yıldır etkin olarak AME ile ilgili çalışmaktayız”

Doç. Dr. Barut Selver, “Göz yüzey kök hücreleri ile ilgili olarak 20 yıldır, AME ile ilgili olarak ise 5 yıldır faal olarak çalışmaktayız. Bu mevzular ile ilgili birçok TÜBİTAK ve TÜSEB da dâhil olmak üzere ulusal ve milletlerarası proje tamamladık. Çalışmalarımıza 2021 yılında Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi içinde kurduğumuz Oküler Yüzey Araştırma Laboratuvarında devam etmekteyiz. Bugüne kadar yapmış olduğumuz çalışmalarla gelmiş olduğumuz noktada ise, AME içeriğinde öbür büyüme faktörlerine nazaran daha yüksek ölçüde Transforme edici büyüme faktörü beta (TGFβ) bulunduğunu gözlemledik.  TÜSEB projemiz ile ortamdaki TGFβ reseptör inhibisyonunun, oküler yüzey kök hücre kültüründe, destekleyici olarak ek edilen ve yüksek ölçüde TGFβ içeren AME’nin kök hücre artışı sağlama tesirine modülasyonunu tanımlayacağız” diye konuştu.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı