Anti-inflamatuar beslenme, bağışıklığı güçlendiriyor

Bağışıklığı güçlendiren aminoasit, mineral ve vitaminler doğal besinlerden alınmalı

Bağışıklık sisteminin güçlü tutulmasında beslenmenin değerli bir rolü olduğunu vurgulayan İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Kısım Lideri Prof. Dr. M. Emel Alphan, bağışıklığı güçlendiren aminoasit, mineral ve vitamin üzere besin öğelerinin ve antioksidanların doğal besinlerle alınmasının değerini vurguladı. Sonbahar ve kış periyodunda sıklıkla görülen gribal enfeksiyon, soğuk algınlığı üzere insanları çok hırpalayan ve rahatsız eden hastalıkların nedeninin bir çeşit inflamatuar durum olduğunu belirten Alphan, inflamatuar bir hastalıkta uygulanacak diyetin de anti-inflamatuar özellikleri taşıması gerektiğini vurguladı. Alphan, anti-inflamatuar beslenme planı içinde meyve ve zerzevat, posadan varlıklı tam tahıllar, kuru baklagiller, çoklu doymamış omega-3 yağ asitlerini içeren yağlı balıklar ve kuruyemişin yer almasını tavsiye etti.

İstanbul Atlas Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Beslenme ve Diyetetik Kısım Lideri Prof. Dr. M. Emel Alphan, bağışıklık sistemi (immün sistem) ve beslenme ortasındaki ilginin kıymetini kıymetlendirdi.

Bağışıklık sisteminin tarifini yapan Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Vücudumuzda enfeksiyonların yanı sıra bedene giren virüs, bakteri ve mikrop üzere yabancı yapılara karşı direnci sağlayan hücrelerin, dokuların ve moleküllerin oluşturduğu bütün sistem bağışıklık sistemi yani immün sistem olarak tanımlanır. Bu hücrelerin ve moleküllerin oluşturdukları koordineli tepkilere ‘immün yanıt’ denir” diye konuştu.

Bağışıklığı artıran beslenme nedir?

“Bağışıklığı artıran beslenme” ve “bağışıklığı güçlendiren besin öğeleri” kavramlarına değinen Alphan, şunları söyledi: “Vücuda giren konakçının ya da virüs, bakteri ve mikrop vb. yabancı yapılara karşı oluşan bağışıklık (immün) karşılığını koruyan ve güçlendiren ve/veya abartılı ve ziyanlı inflamatuar (iltihabi) karşılığı baskılayan beslenmeye ‘İmmünonütrisyon’ (bağışıklığı arttıran beslenme), immün işlevleri düzenleyen besin öğelerine de ‘İmmünonütrientler’ (bağışıklığı güçlendiren besin öğeleri) denir.”

Bağışıklığı güçlendiren besin öğeleri aminoasit, mineral ve vitaminler…

Bağışıklığı güçlendiren besin öğelerinin aminoasitler, yağ asitleri, mineral ve vitaminler olduğunu kaydeden Alphan, “Bağışıklığı güçlendiren besin öğeleri; proteinlerin en küçük üniteleri olan aminoasitlerden arjinin ve glutamin, DNA ve RNA’nın yapı taşı olan nükleotidler, omega-3 yağ asitleri ile selenyum, çinko üzere mineraller, zerzevat ve meyvelerde bulunan A, C ve E vitaminleri üzere antioksidan vitaminlerdir” diye konuştu. 

Besin desteklerine nazaran daha etkili

Bağışıklığı güçlendiren besin öğelerinin doğal besinlerle almanın kıymetini vurgulayan Alphan, “Bütün bu besin öğelerini ve besin öğesi olmayan bileşenlerden olan antioksidanları, doğal besinlerle almak son derece değerlidir. Yapılan çalışmalarda alınan besin desteklerine nazaran doğal besinlerle alınan bağışıklığı güçlendiren besin öğelerinin çok daha tesirli olduğu bulunmuştur” diye konuştu.

Hastalıkların nedeni bir çeşit inflamatuar durum

Sonbahar ve kış mevsimlerinde sıklıkla görülen gribal enfeksiyon ve soğuk algınlığı üzere hastalıkların nedeninin bir çeşit inflamatuar durum olduğunu belirten Alphan, “Aslında inflamasyon (iltihabi durum), bağışıklık sisteminin yaralanma yahut enfeksiyona karşı oluşan doğal yansısıdır. Bilhassa sonbahar ve kış devrinde sıklıkla görülen gripal enfeksiyon, soğuk algınlığı üzere insanları çok hırpalayan ve rahatsız eden hastalıkların nedeni bir çeşit inflamatuar durumdur. İnflamatuar bir hastalıkta uygulanacak diyetin de anti-inflamatuar özellikleri taşıması gerekir” dedi. 

Hapşırık, ağrı, ateşlenme sağlıklı birer tepki…

İnflamasyonun bağışıklık sisteminin güçlü bir reaksiyonu olduğunu belirten Alphan, “İnflamasyonun berbat olduğu tarafında yaygın bir inanış vardır. İnflamasyonun olumsuz yan tesirleri olsa da aslında inflamasyon bağışıklık sisteminin sağlıklı bir yansısıdır. Bedene bakteriler, virüsler yahut alerjenler üzere yabancı bir istilacı girdiğinde yahut bedende bir yaralanma oluştuğunda, bağışıklık hücreleri süratle harekete geçerler. Hapşırmak, öksürmek, ağrı, ateşlenme yahut şişlik üzere belirtiler bağışıklık sisteminin hasarlı dokuyu tamir ettiğini yahut bedene giren yabancı istilacılarla savaştığını gösterir” diye konuştu.

Egzersiz eksikliği, sıhhatsiz beslenme inflamasyonu tetikleyebilir

İyileşme gerçekleştikçe inflamasyonun yavaş yavaş azaldığını kaydeden Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Ancak inflamasyon uzadığında (tedavi edilmediğinde), istilacılar sağlıklı hücrelere de ziyan vermeye başlarlar. Bazen antrenman eksikliği, yüksek gerilim ile kimi tanınan diyetler ve yüksek güçlü Batı şekli diyetlerden (bol proteinli, yağdan varlıklı ketojenik diyetler ile Fast-food biçimi beslenme üzere sıhhatsiz diyetler) kaynaklanan sıhhatsiz bir ömür üslubu, tüm bedende kronik olarak düşük düzeylerde inflamasyonu tetikleyebilir. Bilhassa ketojenik diyetler ve glütensiz diyetlerle posalı besinler alınmadığı için oluşan sıhhatsiz bağırsak mikrobiyotası (zararlı mikropların artmasına faydalı mikropların da azalması) bağışıklığın azalmasına ve yorgunluğa neden olabilir. Bu da inflamatuar hastalıkların sık sık tekrarlanmasına yol açabilir” ihtarında bulundu. 

Kronik hastalıklara taban hazırlayabilir

Kronik düşük dereceli inflamasyonda çoklukla belirtilerin fark edilemeyebileceğini lakin bu inflamasyonun uzun sürmesinin kıymetli riskleri beraberinde getirebileceğini kaydeden Alphan, vakitle kardiyovasküler hastalıklar, tip 2 diyabet, yağlı karaciğer hastalığı, Alzheimer ve kanser üzere bulaşıcı olmayan kronik hastalıkların oluşumuna da yer hazırlayabileceğini söyledi.

Bağışıklığı arttıran anti-inflamatuar beslenme beden direncini artırıyor

Batı şekli diyetler kadar, diyet bileşenlerinin de inflamasyonda kıymetli bir role sahip olduğunu kaydeden Alphan, “Çeşitli besinlerden alınan anti-inflamatuar ve proinflamatuar bileşenler, insanlardaki inflamatuar durumun derecesini belirleyebilir. Bağışıklığı arttıran anti-inflamatuar beslenme uygulandığında virüsler, bakteriler, mikroplar üzere bedene giren yabancı unsurlara karşı direnç oluşur ve muhafaza fonksiyonu artar, inflamasyonda (iltihabi durum) azalma oluşur ve yara iyileşmesindeki düzelme hızlanır” dedi. 

Anti-inflamatuar beslenmede neler olmalı?

Anti-inflamatuar beslenme planı için tavsiyelerde bulunan Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Meyve ve sebzeler günde 5-10 porsiyon tüketilmelidir. Tekli doymamış yağ asitlerini içeren avokado, zeytinyağı, fındık yağı ile fındık, fındık ezmesi, fıstık, badem ve ceviz üzere sert kabuklu yemişlerden haftada 4-5 avuç yenilebilir. (günde 1 avuç) Tam buğday ekmeği, bulgur vb. posadan varlıklı tam tahıllar her gün, kuru baklagiller de haftada en az 3-5 porsiyon tüketilmelidir. Çoklu doymamış omega-3 yağ asitlerini içeren sardalya, uskumru, çipura, mezgit, somon, ringa balığı üzere yağlı balıklar haftada en az 2 porsiyon halinde beslenme planına dahil edilmelidir. Su eserleri ile ceviz ve keten tohumu, çay, kahve, otlar, baharatlar bilhassa zerdeçal ve zencefil anti-inflamatuar besinler ortasında sayılabilir” diye konuştu.

Bu yiyecek ve içecekler inflamatuar durumu tetikliyor

İnflamatuar durumu tetikleyen besinler ve içeceklerin tüketimine de dikkat edilmesi gerektiğini kaydeden Alphan, “Meşrubatlar, meyve suyu ve meyveli içecekler, buzlu çay üzere şekerli içecekler inflamatuar durumu tetikler. Beyaz ekmek, makarna, pirinç üzere rafine karbonhidratlı besinler, kızarmış yiyecekler, pastırma, salam, sosis ve sosisli sandviç üzere işlenmiş yüksek yağlı etlerle yapılan yiyecekler tıpkı biçimde inflamasyonu tetikler. Krema ve tereyağı, tam yağlı süt eserleri, kısmen hidrojene edilmiş yağlar, doymuş yağ içeren yağlı et, tavuk ve çok alkol inflamatuar durumu tetikleyen besinler ortasında yer almaktadır” dedi.

Akdeniz ve DASH diyetleri bağışıklık sistemini güçlendiriyor

Akdeniz diyeti ve hipertansiyona mahsus bir diyet yaklaşımı olan DASH diyetinin birçok anti-inflamatuar besin öğesini de içeren, tüm dünyada sağlıklı olduğu kabul edilmiş en kıymetli öğün planlama yaklaşımlarından olduğunu belirten Prof. Dr. M. Emel Alphan, “Bu diyetlerle bağışıklık sistemi güçlenir, hastalıklara karşı direnç artar. Diyet dışındaki öbür faktörler; nizamlı idman yapmak, gerilimi denetim etmek ve gereğince uyumak inflamasyonu denetim etmeye yardımcı olabilir” diye konuştu.

Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı